به گزارش روابط عمومی انتشارات علمی و فرهنگی به نقل از خبرگزاری موج، آئین افتتاح موزه و مرکز اسناد انتشارات علمی و فرهنگی عصر روز دوشنبه سوم خرداد در محل دفتر مرکزی این انتشارات و با حضور جمعی از اهل ادب و فرهنگ و مدیران فرهنگی و سازمان تأمین اجتماعی برگزار شد.
در این مراسم پیشکسوتانی همچون ژاله آموزگار، همایونپور، گلی امامی، علی دهباشی، حجتالاسلام دعایی، مینو مشیری، شهیندخت رئیسزاده، احمد سمیعی گیلانی، محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، حجتالاسلام رسول جعفریان، رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران حضور داشتند.
گزارش مدیرعامل
در ابتدای این مراسم و پس از نمایش چند کلیپ دربارۀ این انتشارات و فعالیتهایش، نادره رضایی مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی ضمن گرامیداشت سالروز آزادسازی خرمشهر گفت: به خانه خود خوش آمدید. خانه، خانه شماست؛ برپایدارندگان و صاحبان فکر و فرهنگ. وطن هم اینجاست؛ وطن، خودِ شمایید! موطن عزیز همه ما زبان فارسی است که کاخ نظمش از باد و باران گزند نیافته است. در تاریخ و فرهنگ و معماری و هنر ایران است که بیتوته کردهایم، دل سپردهایم و شب را به سپیده رساندهایم. شبان بسیار بر وطن رفته است. روی به سوی چراغ داریم اما، و پای در راه رفتگان. آنها که هم راهاند و هم دلیل راه...
وی افزود: یک سال وچهار ماه و نوزده روز از نخستین روز ورود و فرصت و توفیق خدمت در مجموعه معظم علمی و فرهنگی گذشت. در این مدت تمام تلاشمان بر این بوده که بیشتر از همراهیتان بهره ببریم و البته قدردان و سپاسگزاریم در برابر این همه تواضع، نیکاندیشی، نیکاثری، همراهی و همدلی خالصانه و عشق به فرهنگ و هنر و ادب این دیار.
این مدیر جوان ادامه داد: میگویند تاریخ ذرهذره تغییر میکند و با موفقیتهای کوچک پیش میرود. با این نگاه که بیش از همیشه، ضرورتِ این روزهای جامعه ماست بسیار همدل بودیم و بر اساس این حس بایسته بر آن شدیم تا در دوره جدید مدیریتی انتشارات علمی و فرهنگی به قدر و سهم و توان و مسئولیتمان در کسب هرچه بیشترِ این موفقیتهای کوچک و اثرگذاریهای خرد تلاش کنیم. این روزهایِ همه ما نیازمندِ امید، اعتماد و حالِ خوب است. تلاش خالصانه منتج به موفقیتهای کوچک، مسئولیتپذیری و ممارست در کسب این موفقیتهای کوچک و تغییرات ذرهای و اما به مرور ملموس؛ با تأکید و استمرار و اصرار برشفافیت سازمان برای ارتقای کیفیت تصمیمگیری و ابزار مؤثر در کاهش فساد و بالا بردن سلامت سازمانی و تقویت روحیه امید، لازمه توسعه هر جامعه و وظیفۀ عملی و البته غیرشعاری همه ماست.
انتشار 1000 کتاب الکترونیک در سال 99
رضایی سپس با بیان اینکه در این مدت به لطف خدا و همت و همراهی همکارانم با وجود مشکلات و ناملایمات بسیار، اقدامات مهمی در انتشارات صورت گرفت تشریح کرد: راهاندازی سایت، سامانه فروشگاه اینترنتی و باشگاه مخاطبان انتشارات علمی و فرهنگی که موجب افزایش صددرصدی فروش با وجود شرایط کرونایی شد و فاز توسعهای این روند با هدف بازگشت به مأموریت اصلی نشر با روشهای نوین و روزآمد در حال انجام است.
مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی ادامه داد: در همین راستا تولید و انتشار 1000 کتاب الکترونیک در سال 99 با همکاری کتابخوانهای الکترونیک فیدیبو و طاقچه و 1000 کتاب دیگر تا پایان سال 1400 و راهاندازی اپلیکیشن اختصاصی کتابخوان علمی و فرهنگی و تولید کتابهای صوتی و استفاده از تکنولوژی واقعیت افزوده در حوزه کتاب کودک و نوجوان صورت پذیرفت.
وی افزود: احیای شورای تخصصی کتاب کودک و نوجوان و احیای شورای علمی و شورای سیاستگذاری کتاب بزرگسال پس از سه سال توقف فعالیت و ساماندهی و اولویتبندی بیش از هزار تعهد بهجامانده با تلاش و دقت ترکیبی از اعضای هیأت علمی جوان و بزرگان با تجربه و صاحبنظر از اقدامات مهم این دوره است که از همراهی تکتک این عزیزان به ویژه استادان بزرگوارم جناب آقای دکتر هادی خانیکی و جناب آقای فریدون عموزاده خلیلی و دوست و خواهر خوبم سرکار خانم دکتر سمیه توحیدلو بابت همراهی و یاری بیدریغشان سپاسگزارم.
انتشار دوباره مجله «کتاب امروز» پس از 46 سال
در ادامه این مدیر جوان اظهار داشت: انتشار دوباره مجله «کتاب امروز» پس از 46 سال توقف و بازچاپ دوره قدیمی این مجله در کتاب دو جلدی، ادای احترامی است به کریم امامی و تکتکِ نویسندگانِ کتاب امروزِ دیروز و به همراهان دیروز و امروزمان.
نادره رضایی به انتشار کتابهای جدید در سال گذشته از سوی این انتشارات هفتادساله اشاره کرد و گفت: تولید، چاپ و انتشار 406 عنوان کتاب (چاپ اول و تجدید چاپ) حوزه بزرگسال، کودک و نوجوان و پروژههای ویژه در سال 99 یعنی ما در بلوا سالِ سختِ کرونایی و شرایط ویژه دورکاری و کاهش نیرو و اینکه با اینکه شاید ناممکن می نمود اما بیش از هر سالی تولید کردیم و رکورد زدیم. امیدوارم همانگونه که مکرر تأکید کردهام زین پس به سیاق گذشتهمان تولید کنیم و شاخصهای کمی و کیفیمان به صورت توأمان رکوردها را بشکند! به صورتی که هر کتاب ما یک پروژه ویژه باشد.
وی افزود: طراحی و پیادهسازی سامانه جامع مدیریت فرآیند آمادهسازی، تولید و چاپ کتاب و اجرای طرح هویت بصری جامع انتشارات علمی و فرهنگی از دیگر اقدامات مهم و پیشروی انتشارات است.
مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی، سپس با اشاره به اینکه اقدامات بسیار دیگری در مجموعه انتشارات و سه شرکت زیرمجموعه با رویکردی نوین و اثربخش انجام شده که به دلیل ضیق وقت از آنها میگذرم تا برسیم به این روز و این آیین افتتاح، گفت: امروز از تعدادی از کتابها و پروژههای ویژه انتشارات به اتفاق شما خوبان رونمایی خواهیم کرد. یکی از این کارها پروژه عظیم «تخت جمشید» است. جناب آقای دهباشی! در روزهای اولیه حضورم در انتشارات که خدمتتان رسیدم برای راهنمای و مشورت فرمودید در این دوره کاریات اگر همین تختجمشید را بازنشر کنی برای کارنامه حضورت کافی است! و جناب آقای دهباشی به لطف خدا و همت همۀ همکارانم این کار، محقق شد. بهویژه همکارانم در معاونت فرهنگی و جناب آقای دکتر بهرام پروین گنابادی که پذیرش مسئولیت و پیوستنشان به انتشارات مایه مباهات ماست و همکار فرهیخته و خواهر خوب و صبورم زهره هدایتی بیدهندی که چنان متعهدانه برای اتمام این پروژه تلاش کرد که تا مدتها بعد از درگذشت خواهرش از این فقدان مطلع نشدیم. از صبوری و تعهدتان آموختم و قدردان تلاشهای صادقانهتان هستم. بازنشر کتاب فاخر تخت جمشید پس از 58 سال ادای دینی است به زندهیاد هرمز وحید هنرمند عرصه کتاب و کتابپرداز معاصر و هنرمند و فنشناس خبره و پدر کتابآرایی نوین که بسیاری از زیباترین طراحیهای کتابهای محبوب ما در این مجموعه کار اوست. یاد و نامش به خیر و جاودانه باد.
مرکز اسنادی با بیش از 300 هزار برگ سند
رضایی در ادامه سخنانش به تأسیس و افتتاح موزه و مرکز اسناد انتشارات علمی و فرهنگی پرداخت و گفت: دنبال آن اتفاق تلخ سال 95 برای حفظ میراث و تاریخ عظیممان به ایده احیای کتابخانه و آرشیو و آغاز طرح تأسیس موزه و مرکز اسناد انتشارات علمی و فرهنگی رسیدم و یکی از اولویتهایم در انتشارات شد و بهجد آن را پی گرفتیم. با این ایده محوری بهحالآوردن گذشته و سپردن گذشته به آینده و البته ادای دینی به بنیانگذارن و بزرگان نشر با این نگاه که این اسناد است که روایت دقیق از تاریخ میسازد و اسناد است که هویت و دانش ما را افزایش میدهد؛ و مستمر به خود نهیب زدیم که خادم فرهنگ همانقدر که دلبسته خلق و تولید است دل در گروی حفظ و ثبت و نگهداری میراث گذشتگان هم دارد و برای همین ایجاد این موزه و مرکز اسناد اولویتی است مهم و گامی است بلند در راه شناخت بهتر فرهنگ و ادب و سرزمین ما. موزه و مرکز اسناد انتشارات علمی و فرهنگی حول سه محور اصلی راهاندازی مرکز اسناد، شامل اسناد مکتوب و دادههای دیداری و شنیداری و دیجیتال، راهاندازی کتابخانه و آرشیو و تأسیس موزه شکل گرفت که امروز موزه و همچنین مرکز اسنادی با بیش از 300 هزار برگ سند و بیش از 5000 پرونده کتاب مربوط به این قریب به 7 دهه فعالیت که دستهبندی و اسکن شده وکار کدگذاری تخصصی برای بهرهبرداریاش در حال انجام است را به اتفاق افتتاح خواهیم کرد.
وی تأکید کرد: این اقدامات در شرایط سخت کرونایی و اوضاع نابسامان اقتصادی کشور و شرایط ویژه انتشارات در پی اقدام ضروری و قابل تحسین توقف چاپ دفترچههای درمانی تأمین اجتماعی پس از بیش از دو دهه و حذف بودجه 90درصدی انتشارات رقم خورد و این شرایط ویژه ما را بر آن داشت بهجای یأس و سرخوردگی در این روزهای مستعد ناامیدی و رخوت، هم میراث گذشته را احیا کنیم و هم تلاش کنیم انتشارات راهی برای رهایی از وابستگی به چاپ دفترچه بیابد و به مأموریت اصلی خود و بهرهگیری از ظرفیتهایش برگردد و بدینگونه دوره طلایی و نقطه عطف دیگری در تاریخ این مجموعه معظم فرهنگی بسازد. از این رو به سیاق بنیانگذار مجموعه تلاش کردیم به مشکلاتمان که کم هم نبودند با حوصله و بصیرت نگاه کنیم و با مختصری صفای دل! شاید فرشته الهام رغبت کند و وارد دلمان شود که به گمانمان شد!
مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی در ادامه اظهار داشت: تلاش کردیم به تعبیر و تجربه زیسته صنعتیزاده، مشکلات را به تسهیلات و انگیزهای امیدوارانه برای برونرفت از مسائل بدل کنیم با مدارا و همکاری مشفقانه و احساس مسئولیت مشترک برای خلق ارزش و نوآوری و تلاش برای کمرنگ کردن افتراقات و تکیه بر ضرورت پررنگی اشتراکات با هدف ایجاد وفاق. و از نارفیقیها، ناملایمات و کجاندیشیها نهراسیم و بگذاریم و بگذریم مثل بنیانگذار، مثل همایون صنعتیزاده که تا لحظه مرگ با وجود قدرنادانستگی و نارواداریها اثر گذاشت و از پای نایستاد برای ایران و ای کاش همه مدعیان علاقه به ایران به مانند صنعتیزاده و همشهریاش سردار سلیمانی عمل کنند و تکیه بر اشتراکات برای حفظ ایران. همایون صنعتیزاده پس از زندان همراه با بچههای پرورشگاه به جبهه رفت و از همانجا با حاج قاسم سلیمانی آشنا شد و رفاقتی از اوایل جنگ تا آخر حیات. به گونهای که در اواخر عمر صنعتیزاده در بستر مرگ، سردار سلیمانی با وجود اشتغالات، چند باری بر بالینش آمد، پرستار را مرخص و ساعتها با او گذراند. یک جنبه این رفاقت، بیتردید، شیفتگی حاج قاسم به "خرد" بود و تعلقات قلبی و باور عملیاش به حفظ ایران و شخصیتهای ایراندوست و آگاه. در این روزهای سخت و صعب بیش از گذشته باید همه با همین رویکرد با هم باشیم نه بر هم که شاید بتوانیم با این باهمبودگی گذر کنیم واِلا بیشک بهتنهایی کمیم و گذرمان به ماشدگی از سختیهای شرایط، بهغایت دشوار. بیشک فرهنگ آن چیزی است که ما را ما میکند. و امیدوارم با رواداری بیشتر و تکیه بر منافع ملی، امیدوار و استوار بایستیم و تاب بیاوریم در برابر سختیها و گذر کنیم از این روزهای صعب به یمن و برکت این روز! روز سوم خرداد! روز نمادین پیروزی و مقاومت یک ملت!
تحلیل رسول جعفریان از فاصله دو نسل
در ادامه این مراسم و پس از نمایش کلیپی حجتالاسلام رسول جعفریان پشت تریبون قرار گرفت و گفت: در اولین ملاقاتی که با خانم دکتر رضایی که مدیری جوان بر مسند مدیریت انتشاراتی با هفتاد سال سابقه قرار گرفته بودند، متوجه شدم که کار به فرد کاردانی سپرده شده است.
وی سپس به یک معضل در مورد دو نسل اشاره کرد و گفت: همیشه یکی از دغدغههای ما کنار گذاشتن نسل دوره پهلوی و انقطاع بین این نسل و نسل پس از انقلاب بود. معضل انقطاع بین این دو نسل، موجب خسارت زیادی شد که حالا برای نسل پس از انقلاب که خودشان به حدود 60 سالگی رسیدند و فعالیت نسل جدید و جوان را میبینند، بیشتر این انقطاع قابل درک است.
رئیس مرکز اسناد و کتابخانه دانشگاه تهران تصریح کرد: جوانان انقلابی ما بعد از انقلاب آن نسل را نمیشناخت و نمیدانست که آنها به عنوان مثال در انجمن آثار ملی پیش از انقلاب، خدمات زیادی برای ایران و نه فقط ایران بلکه در حوزه متون اخلاقی، فرهنگ ایران و متون شیعی کارهای شاخصی کردند. که متأسفانه این عدم شناخت نسل پس از انقلاب، شرایط سختی را رقم زد که باعث شد چهرههای مطرحی یا از ایران رفتند یا کنار گذاشته شدند یا اگر هم کنار گذاشته نشدند افکارشان با این مجموعه جدید منطبق نبود.
وی ادامه داد: در بین اینها صنعتیزاده یکی از بهترینها بود، فردی کارآفرین در عرصه فرهنگ، انسانی نوگرا، مترجمی زبردست، تیزبین و در عین حال بسیار مؤمن بود. فردی که علاقهمند به ایران بود و بیدلیل متهم شد به چیزهایی که هرگز اثبات نشد. ایشان تیزبین، مترجمی زبردست و قوی و بسیار متدین بود. زمانی من به دعوت ایشان به کرمان رفتم و آنجا هر چه بیشتر به ابعاد تدین ایشان پی بردم. ایشان سه نسل یتیمخانه داشتند و به بچههای یتیم کمک میکردند.
جعفریان افزود: انقلاب به هرحال نسلهایی را آورد و در کنار همه ویژگیهای خوب یا بدی که داشت این انقطاع را ایجاد کرده بود. این معضل برای ما سخت بود و تبعات زیادی داشت. این روزها میتوان از سخنان جوانان در فضاهایی همچون کلابهاوس متوجه شد که چه نسل فرهیختهای به میدان آمده است. باید این دو نسل را در محور احیای فرهنگ ایران و اسلام، هر چه بیشتر با یکدیگر آشنا کنیم.
وی با بیان اینکه ایجاد چنین موزهای در زیرمجموعه وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی تقریبا غیرقابلباور است، گفت: این موزه هر چه بیشتر میتواند به علاقهمندان در آشنایی با تاریخ فرهنگ، ترجمه و تهیه و چاپ کتاب کمک کند. امیدوارم مدیر مجموعه انتشارات علمی و فرهنگی بتواند در مسیر اتخاذشده هر چه بیشتر موفق باشد.
در ادامه این مراسم ژاله آموزگار و احمد سمیعی گیلانی در سخنانی تلاش مدیران انتشارات علمی و فرهنگی در تأسیس این موزه را ستودند.
تحسین یک مدیر جوان به دلیل احترام به گذشتگان ادب و فرهنگ
ژاله آموزگار، پژوهشگر فرهنگ و زبانهای باستانی هم دیگر سخنران این مراسم بود که با تأکید بر اینکه نسل من با دستاوردهای انتشارات علمی و فرهنگی آشناست، گفت: این انتشارات و مؤسسان و بزرگان آن هرگز هدفی جز پیشرفت این سرزمین نداشتند. من از دستاوردهای این مؤسسه بسیار بهره بردم. بخشی از آموختههای فرهنگی ما از همین دستاوردها نشأت میگیرد. به عقیدۀ من هر هنرمند و خلاقی به مخاطب نیاز دارد و هر موزهای به بازدیدکننده؛ بنابراین من و امثال من که مستقیم برای این مؤسسه قلم نزدهایم اما آثار آن را خواندهایم در افتخارات این انتشارات سهیم هستیم.
وی افزود: در کنار همه خبرهای ناگوار که هر لحظه شاهد آن هستیم، چه خوب که امروز با گشایش این موزه، میتوانیم به یک خبر، دل خوش کنیم. نجاتدادن بیشتر اسناد از میان تودههای دورریختنی و افتتاح این مرکز، کاری بس بزرگ است. در عمق اندیشههای ایرانی و از دید اسطورههای کهن، دو نیروی خیر و شر در درون ما در ستیزند، خوشا زمانی که نیروهای خیر بر نیروهای شر بیشی گیرند و چنین کار سترگی انجام شود.
این چهرۀ فرهنگی ادامه داد: لحن فروتنانه و احترامبرانگیز خانم رضایی، نسبت به بزرگان این مجموعه درخور تحسین است چون در شرایطی هستیم که برخی افراد به دلایل نامعلومی حتی از نام این بزرگان، ابا دارند. برای همه دوستانی که در این خدمات فرهنگی سهیم هستند، آرزوی موفقیت دارم.
رسول اکرم متجددترین فرد تاریخ
احمد سمیعی گیلانی هم ضمن بیان اینکه اتفاقات انجامشده فراتر از انتظارم بود، تأکید کرد: مسئله اصلی ما فرهنگ است همانطور که مسئله اصلی رسول ما هم فرهنگ است. من پیامبر خودمان را همیشه رسول مینامم چون رسالتی داشت که همانا ارتقاء فرهنگ بود. او بهخوبی میدانست که این فرهنگ است که یک جامعه جاهلی را به یک جامعه متمدن تبدیل میکند و به جایی میرساند که همه ما به دنبالش باشیم. ما خادمان فرهنگ باید متوجه باشیم که دانش و فن را میتوانیم از بیرون اتخاذ کنیم و به سطح بالاتری برسانیم. اما فرهنگ از آن خود ماست.
این ویراستار و نویسنده پیشکسوت ادامه داد: رسول اکرم متجددترین کسی است که من در تمام تاریخ دنیا سراغ دارم. من عاشق او هستم برای اینکه میبینم آنچه ما امروز نیاز داریم را به ما نشان داده است. فرهنگ، خرافهستیز و خشونتستیز است. ما با فرهنگ میتوانیم یک جامعه بدون نفاق و همبسته به وجود آوریم. در جامعه ما سطح فرهنگی بالا رفته ولی شکاف فرهنگی وجود دارد که خادمان فرهنگ سعی در پرکردن آن دارند.
استمداد وزیر از اهالی فرهنگ و ادب
آخرین سخنران این مراسم هم محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود که در بخشی از سخنانش گفت: آنچه امروز در تأسیس این موزه و حفظ و احیاء اسناد این انتشارات رخ داده در سال سخت کرونایی حماسه دیگری بوده همچون حماسه سوم خرداد که مدیر این انتشارات با بهکارگیری اصل مقاومت و مدارا توانسته به آن جامه عمل بپوشاند.
وی در بخش پایانی سخنانش گفت برای استمداد از اهالی فرهنگ به این مراسم آمده و اظهار داشت: هر وقت جنبش بزرگی در تاریخ این ملت خلق شد، شروعی از منازعات و مخاصمات را مشاهده کردهایم که آن اصل زیبا را به ضد خود بدل کرد. نزدیکترین مثال آن از تاریخ مشروطه تا کنون است که منازعه و مخاصمه، بسیار به کشور و ملت ما لطمه زده است. مشروطه با بار معنایی مثبت اتفاق افتاد، پس از چندی اختلافات شکل گرفت و این مخلوق زیبا را به ضد خودش تبدیل کرد. انقلاب اسلامی هم وقتی شروع شد، ظلمستیز و فرهنگی بودن، برخورد با تبعیض، دسترسی برابر از منابع موجود و ..... در ذهن ما بود، ولی امروز،آیا آن اندیشه به همان زیبایی در ذهن مردممان باقی است؟ پاسخ "خیر" است، چون منازعات داخلی و مخاصمات خارجی مانع این امر شد. در داخل هیچ راهی برای رسیدن به قدرت بهجز منازعه وجود ندارد، زیست توأم با مدارا و تحمل، در بین مردمان رخت بربسته است. وقتی در سران سیاسی این رفتار پیشه میشود، مردم هم یاد میگیرند.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه فکر میکنم باید به هویت اصلی ایرانی_اسلامی خودمان برگردیم، تأکید کرد: من از شما خادمان فرهنگی استمداد میطلبم که در این خصوص بنویسید و بگوئید و خسته نشوید.
وی سپس به تأسیس موزه انتشارات علمی و فرهنگی اشاره کرد و گفت: ساختن موزه و مرکز اسناد بر ویرانه و خرابه کار بزرگی بود که میتواند معرف چند نسل به یکدیگر باشد. شکاف فرهنگی را با آشتی دادن بین نسلها باید از بین برد. من از همه بنیانگذاران مجموعه انتشارات علمی و فرهنگی تقدیر میکنم که در اعتلای فرهنگ ایران نقش داشتند و اهالی فرهنگ همیشه نزدیکترینها به مردم بودهاند.
در پایان این مراسم از برخی از کتب ویژه این انتشارات ازجمله کتاب تختجمشید رونمایی شد و مهمانان مطرح حاضر در این مراسم با بازدید از موزه و مرکز اسناد آن را افتتاح کردند.