به گزارش روابط عمومی انتشارات علمی و فرهنگی، در 13 مرداد 1285 خورشیدی، مظفرالدین شاه قاجار فرمان تشکیل مجلس شورای ملی را امضا کرد؛ این متن که به فرمان مشروطیت معروف است، یک روز بعد اجرایی شد. به این ترتیب مشارکت مردم در حکومت به پذیرش حاکم وقت رسید و برای نخستینبار در ایران، حکومت مشروطه برقرار شد. با این حال راه مشروطهخواهی در سالهای بعد از صدور این فرمان، چندان هموار نبود و فراز و فرودهای بسیاری را به خود دید.
انتشارات علمی و فرهنگی با رویکرد تاریخی و ادبی عناوینی را در زمینۀ مشروطه به طبع رسانده است که در این بین میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
«مشروطۀ ایرانی و مسئله قانون» نوشتۀ علی مسعودی
این کتاب سال 1399 در 147 صفحه منتشر شد؛ نویسنده در این کتاب ضمن تمرکز بر تبیین مفهوم قانون اساسی به طرح پرسش از چیستی رویکردها و برداشتهای روشنفکران غربگرای ایرانی در طلیعۀ مشروطه پرداخته است. او برای دست یافتن به پاسخ، ابتدا مفهوم قانون را از نگاه متفکران غربی بررسی کرده، سپس از طریق تحلیل آثار متفکران ایرانی به تشریح فهم و تعبیر ایرانیان از ایدۀ قانون اساسی و نمایاندن تمایزات آن با همتایان غربی ایشان در عصر روشنگری پرداخته است.
«گیلان در جنبش مشروطیت» نوشتۀ ابراهیم فخرائی
چاپ چهارم این کتاب سال 1395 در 335 صفحه به انتشار رسید؛ این کتاب به نقش مردم مشروطهخواهان گیلان در پیروزی این جنبش پرداخته است؛ فخرایی در اینباره چنین مینویسد: انقلاب مشروطه از آن زمان پیروز شد که مجاهدین گیلان با تشر یک مساعی بختیاریها به تصرف پایتخت اقدام و اریکۀ سلطنت را واژگون و شاه سفاک را از مسند فرعنت برانداختند. حق بر این بود که هیچ یک از همرزمان جنبش مشروطه در سراسر کشور، از خاطر تاریخنویسان معاصر به دور نمیماند و همۀ کوشندگان راه آزادی مورد تجلیل و تکرار قرار میگرفتند.»
«داستان طنز جدید در ایران» نوشتۀ محمدعلی علومی
این کتاب که در سال 1397 و در 497 صفحه منتشر شد، به بعضی از آثار شاخص طنز از مشروطه به بعد پرداخته میشود، سپس جامعهشناسی ادبیات و زمینههای اجتماعی در بروز اثر نیز در کنار تحلیل نحوۀ ساخت و پرداخت داستان برررسی شده است.