وبر از انتشارات سمت تا سازمان انتشارات!

به گزارش روابط عمومی انتشارات علمی و فرهنگی، کتاب اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری، نوشتۀ ماکس وبر، یکی از مهم‌ترین متون کلاسیکِ جامعه‌شناسی است. فیلسوف مشهور آلمانی این کتاب را در سال 1905 به رشته تحریر درآورد و انتشارات سمت در سال 1371 با ترجمۀ عبدالمعبود انصاری این اثر را به جامعۀ آکادمیک ایران عرضه کرد. 

آنچه که انتشارات سمت منتشر کرده بود در همان ابتدای کار بازخوردهای منفی بسیاری دریافت کرد، این بازخوردها ناظر بر دو موضوع اصلی بود، نخست آنکه بسیاری از پاورقی‌های مهم از سوی ناشر ترجمه نشده بود و دوم آنکه یکی از مقاله‌های مهم این کتاب از قلم جا افتاده بود. بنابراین عبدالکریم رشیدیان به همراه پریسا منوچهری کاشانی این کتاب را برای سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی (بعدتر علمی و فرهنگی) منتشر کرد. 

در تاریخ 1372/9/24 نامه‌ای از بیژن عبدالکریمی به مدیر فرهنگیِ سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی به‌وضوح دلایل تصمیم انتشارات برای انتشار ترجمه‌ای جدید از این اثر را شرح داده است؛ در جایی از این نامه می‌خوانیم: 

ترجمه‌ای که قبلا توسط انتشارات سمت به چاپ رسیده است، دارای انتقادات و نقاط ضعف بسیاری است تا آنجا که در برخی از محافل علمی از جمله گروه جامعه‌شناسی در دانشکده علوم‌اجتماعی دانشگاه تهران، عکس‌العمل‌های تندی را برانگیخت. برخی اساتید این ترجمه را خراب کردن یک اثر کلاسیک تلقی کرده‌اند. 

این مرقومه، در جایی دیگر ضمن بر شمردن محاسن ترجمۀ جدید و همچنین ارزش کارِ مترجم کتاب، آورده است: 

در ترجمۀ متعلّق به سازمان، مقالۀ دیگری از وبر به تبع متن آلمانی و فرانسۀ اثر به عنوان فرقه‌های پروتستانی و روح سرمایه‌داری وجود دارد و در ترجمۀ انتشارات سمت وجود ندارد. لذا ترجمه منتشر شده از سوی انتشارات سمت، به لحاظ کمّی در مقایسۀ سازمان، جزوه‌ای بیش نیست. 

با وجود تلاش‌های بسیار اما ترجمۀ جدید نیز در نوبت نخست انتشار، خالی از اشکال نبود. مترجم این کتاب در ماه آذر سال 1373 در نامه‌ای خطاب به مدیر وقت انتشارات یادآور می‌شود که اثر با غلط‌های متعدد از چاپخانه خارج شده و بخشی از یادداشت‌های کلیدی به علاوۀ برخی از مقالات فصل آخر حذف شده است. عبدالکریم رشیدیان در این نامه پیشنهاد داده است تا غلط‌نامه‌ای به ضمیمه اثر منتشر شود و در دسترس مخاطب قرار بگیرد. درخواست او در حاشیۀ همین نامه از سوی مدیر وقت انتشارات پاراف شده است. 

در سندی دیگر که آن هم مربوط به آذر سال 1373 است، آمده که صفحات آخر کتاب، حروفچینی و اصلاح شده، اما به دلایل نامعلوم چاپ و صحافی نشده است. این سند همچنین به غلط‌نامه‌ای اشاره می‌کند که محل قرارگیری واژه‌های صحیحِ کتاب را مشخص کرده است. 

مترجم در بالای غلط‌نامۀ اثر خود چنین نوشته بود:
با پوزش از خوانندگان، لطفاً پیش از خواندن کتاب اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری، غلط‌های زیر را اصلاح فرمایید. 

کتاب اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری پس از انتشار در سال 1373 و تا سال 1378 نایاب شد. در ادامه نامه‌ای از سوی مترجم به مدیروقت انتشارات دیده می‌شود که درخواست باز انتشار کتاب را داده است. 

این اثر ارزشمند و کلاسیک در شاخۀ علوم اجتماعی تا پایان دهۀ 1390 خورشیدی 6 بار تجدید چاپ شد که در این بین نوبت نخست آن با 5000 جلد، بیشترین تیراژ را داشته است.