تاریخ پر تلاطم اروپا

کتاب «تاریخ اروپای مدرن» در یازده فصل به قلم یازده نویسنده و مورخ برجسته و اساتید فلسفه و جامعه‌شناسی به رشــته تحریر درآمده و شــرحی خواندنی و معتبر است از تاریخ پرتلاطم اروپا از انقلاب فرانســه در اواخر ســدۀ هجدهم تا زمان معاصر. نویسندگان تلاش می‌کنند فرآیند شکل‌گیری اروپای جدید را از وقوع انقلاب فرانسه، ورود به عصر صنعتی شدن و آتش عالم‌گیر دو جنگ جهانی و... مورد بررســی قرار دهند و در هریک از فصل‌های کتاب، بعدی از ابعاد سیاســی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی اروپای مدرن از دیدگاه تغییرات و پیوســتگی و نیز از منظر انقالبی‌گری و ثبات به تصویر کشیده شده است. تاکنون آثار بســیاری با عنوان تاریخ جهان انتشار یافته اســت و بخش عمده‌ای از آنها به تاریخ اروپا اختصاص پیــدا کرده کــه از معروف‌ترین آنها می‌توان به آثار ارنســت گامبریج و رابرت پالمر اشــاره کرد. اما چیزی که نمی‌تواند باعث شود از کنار کتاب «تاریخ اروپای مدرن» به سادگی بگذریم ساختار مقاله‌محور آن است که باعث شده روایت تاریخ اروپا از بیان کلیات سیاسی و تاریخ روابط بین‌الملل به صورتی مســأله‌مند و با دیدی پرسش‌محور و تخصصی تغییر یابد. از این رو خواننده می‌تواند با تاریخ اروپای جدید با نگاهی تحقیقی و همه‌جانبه‌نگر مواجه شود. «تاریخ اروپای مدرن» در فصل نخســت خود با عنوان «انقلاب از بالا و از پایین» روایتی از سیاســت اروپایی از انقلاب فرانســه تا جنگ اول جهانی بیان کرده اســت. در فصل دوم کتاب، موضوع «صنعتی شــدن اروپای مدرن» و در فصل ســوم «مدرن‌ســازی نظامی اروپا» مورد توجه قرار گرفته اســت. در فصل چهارم با عنوان «از رسته‌ها تا طبقه‌ها: جامعۀ اروپایی در قرن نوزدهم» به مسألۀ رسته‌ها و طبقات در جامعه اروپای قرن نوزدهم اشــاره شده و در فصل پنجم مسألۀ «تجاری‌سازی و تکریم فرهنگ اروپایی در قــرن نوزدهم» مورد توجه قرار گرفته اســت. در فصل ششــم موضوع سیاســت اروپا در فاصله سال‌های 1914 تــا 1945 مورد توجه قرار گرفتــه و در ادامه در فصل هفتم فرازونشیب‌های اقتصادی قرن بیستم اروپا مورد توجه قرار گرفته اســت. فصل هشتم موضوع «هنر جنگ در اروپا از سال 1918» را مورد بررسی قرار داده و فصل نهم «جامعۀ اروپایــی در قرن بیســتم» را مورد توجه قرار داده اســت. فصل دهم به موضوع مدرنیســم و پست‌مدرنیسم در اروپا اختصاص یافته و در فصــل یازدهم موضوع وحدت اروپا مورد کنکاش قرار گرفته است.

تیموتــی چارلز ویلیــام بلَنینــگ (متولــد 1942) که گردآوری و ویراســتاری کتاب را بر عهده داشته و یکی از مقالات را هم نوشــته، مورخ و چهره‌ای دانشگاهی است که بین سال‌های 1992 تا 2009، اســتاد تاریخ مدرن اروپا در دانشگاه کمبریج بوده اســت. بلنینگ از سال 1990 به عضویت فرهنگستان انگلیس درآمد، در سال 2016 مدال این آکادمی را برای کتاب خود به نام فردریک کبیر؛ پادشاه پروس (2015) دریافت کرد. بلنینگ در بخشــی از مقدمه یادآور می‌شود: وقتی این بحث مطرح می‌شــود که اروپاییان مدرن نه تنها قارۀ خود بلکه جهان را دگرگون ساختند، پای پیروزی در میان نیست بلکه عکس آن صادق اســت. ایشان آنچه را نمی‌توانستند مستقیماً زیر سلطه خود درآورند، به شیوه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به بند می‌کشــیدند. چیزی که گاه به عنوان «آمریکایی شدن» جهان توصیف می‌شود، به دست اخـلـاف اروپاییانی محقق شــد که آمریکای شــمالی را بــه تســخیر خویــش درآورده و اکثر بومیــان آن را از بین برده بودند. ریشــه اروپایی فرهنگــی که بعدها با موفقیتی خیره کننده در قرن بیســتم از آمریکا به خارج صادر شــد، به‌ویژه از نــام فراگیرترین نماد آن پیداســت: همبرگر!» او همچنین دربارۀ ویژگی‌های این کتاب نوشــته است: «این تاریــخ اروپای مدرن، به ارائۀ هم‌زمان تغییر و پیوســتگی، انقلاب و ثبات می‌پردازد.»