چهاردهمین چاپ مبانی فلسفۀ هنر منتشر شد

آن شپرد از استادان طراز نخست رشتۀ فلسفه هنر است. او استاد بازنشستۀ فلسفۀ باستانی در رویال هالوی دانشگاه لندن است و تحصیل‌کردۀ دکتری فلسفه در آکسفورد انگلستان است. بیشتر تحقیقات و مطالعات او در زمینۀ ارتباط بین فلسفه و ادبیات متمرکز است. رسالۀ دکتری شپرد دربارۀ نظریۀ ادبی پروکلس، فیلسوف نوافلاطونی بوده است. آن شپرد در سال 1987 کتاب با عنوان «درآمدی بر فلسفۀ هنر» را با انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر کرد که در سال 1375 با ترجمۀ علی رامین و عنوان فارسی «مبانی فلسفۀ هنر» و به دست انتشارات علمی و فرهنگی راهی  بازار کتاب ایران شد.

موضوع کتاب مبانی فلسفۀ هنر به حوزۀ عام‌تر استتیک (زیبایی‌شناسی) مربوط است. در دایرۀ موضوعی زیبایی‌شناسی معمولاً دو گروه فیلسوفان و هنرمندان و منتقدان هنری سخن رانده‌اند. فیلسوفان بیشتر ناظر وجوه کُلی و در دل نظام فلسفی عام‌تر خود به این موضوع ورود کرده‌اند. کانت در کتاب «نقد قوۀ حکم» از این جمله است. اما منتقدان و هنرمندان در وادی فلسفۀ هنر بیشتر به تحلیل نمونه‌های عینی و مصداقیِ هنری گرایش داشته‌اند و اگر هم به وجوه نظری و کُلی نظر کرده‌اند، با پایه قراردادن ناگفتۀ آن نکات از تحلیل خود سخن گفته‌اند.

از آغازین دلمشغولی‌‌های زیبایی‌شناسی و فلسفۀ هنر در قرن بیستم پرسش از چیستی هنر بوده است. به‌ویژه پرسش از چیستیِ آن بعد از درگرفتن جنبش «هنر برای هنر» و تأکید برخودبسندگی هنر در بیان علت وجودی. پاسخ‌های نظیر امر زیبا و هر نوع ساختۀ زیبای آدمی یا نسخه‌برداری از طبیعت یا بیان احساس و عاطفه یا امر ارزشمند، پاسخ‌های بحث‌برانگیز این شاخه از فلسفۀ هنرند. گاهی هم با درکشیدن مفهوم «شباهت خانوادگی» ویتگنشتاین رسیدن به تعریفی واحد برای همۀ هنرها نفی و تأکید بر حضور ایده‌ای مشترک میان همۀ هنرهای متفرق شده است. دیگر موضوع جاری در کتاب‌های فلسفۀ هنر بررسی سیر تاریخ فلسفۀ هنر از یونان باستان و افلاطون و ارسطو تا رنسانس و سپس دکارت و کانت و رومانتیک‌ها و جریان‌های معاصری نظیر هنر برا ی هنر است. 

با این حال در کتاب مبانی فلسفۀ هنر، آن شپرد از بحث‌های آشنای رشتۀ فلسفۀ هنر در تعریف هنر یا تاریخ سیر نظریه‌ورزی‌ها صرف‌نظر می‌کند و از همان ابتدا پرسش «چرا به هنرورزی روی می‌کنیم؟» را طرح می‌کند. سپس در بخش‌های بعدی کتاب به ترتیب نسخه‌برداری؛ فرانمایی؛ فرم؛ هنر، زیبایی و درک زیباشناسانه؛ نقد، تأویل و ارزیابی؛ نیات و انتظارات؛ معنا و صدق و هنر اخلاق را خط سیر کتاب قرار می‌دهد.

در پشت جلد کتاب آمده است: «چه چیزی تابلوی ونوس بوتیچلی را زیبا می‌سازد؟ آیا می‌توانیم در بحث دربارۀ آثار هنری از «معنی» و «صدق» سخن گوییم؟ آیا آگاهی از قصد هنرمند یا پدیدآورنده برای درک یک اثر هنری لازم است یا هر اثر هنری، پس از آفریده شدن، از آفریدگار خود مستقل می‌شود و بر پای خود می‌ایستد؟ هنگامی که یک اثر هنری را نقد می‌کنیم، چه نوع داوری انجام می‌دهیم؟ آیا تفسیرها و ارزیابی‌ها نقادانه قابل‌توجیه و برهان‌پذیرند؟ آیا در نقد آثار هنری، مسائل اخلاقی و اجتماعی نیز بایستۀ توجه‌اند؟»

مترجم این اثر علی رامین ویراستارش کامران فانی، کتابشناس پیشکسوت، است. شایستۀ توجه است که این کتاب در سال‌های گذشته همیشه یکی از منابع و متون دانشگاهی بوده که مدرسان به دانشجویان جهت مطالعه توصیه و تدریس می‌کنند.

انتشارات علمی و فرهنگی نخستین چاپ این کتاب را در سال 1375 با شمارگان سه هزار نسخه و بهای 630 تومان روانه کتابفروشی‌ها کرده بود ودر پی استقبال مخاطبان و هنردوستان چاپ چهاردهم آن را نیز در سال 1400 با شمارگان 1000 نسخه و در 291 صفحه و 79 هزار تومان منتشر کرده است.