آشنایی با هنر برای نوپایان و استادان

لوری اشنایدر اَدَمز، دکترای فلسفه در تاریخ هنر است که رسالهٔ دکترایش را با عنوان "کشف دوبارهٔ مدرنیست آمریکایی" در سال 1999 دفاع کرد و یازده سال قبل‌تر کارشناسی ارشد خود را در رشتهٔ فلسفه در تاریخ هنر به اتمام رساند. وی از 1995 تا کنون استادیار کالج جان‌جی John Jay College نیویورک، پارسونز Parsons، بروت منهتن نیویورک Borough of Manhattan، کالج مریمونت منهتن Marymount Manhattan بوده و عمدتاً در تاریخ هنر و فلسفه تدریس کرده است.

کتاب آشنایی با هنر، با عنوان اصلی Art: A Beginner's Guide، راهنمای عملی ساده‌ای است دربارهٔ شاخصه‌های هنر. لوری اشنایدر آدامز در این کتاب چگونگی تکامل هنر و دیدگاه‌های مطرح شده دربارهٔ آن را بررسی می‌کند و در موضوعات جذابی مانند اینکه چرا برخی از آثار هنری می‌توانند تا این حد بحث‌برانگیز باشند؟ چرا یک جعل هرگز نمی‌تواند به اندازهٔ اصل «خوب» باشد؟ آیندهٔ هنر چه خواهد بود؟ منظور از فُرم و معنی و منشأ هنر چیست؟ وارد می‌شود و پاسخ‌هایی معقول و متناسب برای آن می‌آورد. نیز در فصلی جداگانه تاریخ هنر غرب را مرور مختصری می‌کند. نویسنده معتقد است نکته‌ای که در مورد آیندهٔ هنر به یقین می‌توان گفت این است که مادام که بشر وجود دارد، هنر آینده‌ای دارد و مناقشه دربارهٔ این که آیا کلیت هنر یا سبک یا کار هنریِ خاصی، خوب، بد، زشت، زیبا، مبتذل یا معمولی است، ادامه خواهد یافت. همچنین مرزهای هنر و نیز مقوله‌های پذیرفته شدهٔ آن هم گسترش خواهند یافت، زیرا کندوکاو در حوزه‌های نامکشوف در ذات تلاش‌های خلاقانه است. هنرمندان معمولاً در مسائل هنری پیشگام‌اند و نظریهٔ هنر، نقد هنری، فلسفه‌های هنر و بازار هنر دنباله‌رو آنان است.

ارسطو در کتاب فن شعر بین تاریخ‌نویسان و شاعران تمایز قائل می‌شود؛ به گفتهٔ او تاریخ‌نویسان از آن‌چه رخ داده است می‌گویند و شاعران از چیزهایی می‌گویند که ممکن است رخ دهند. از این اظهارنظر نتیجه می‌گیرد که شعر علمی‌تر از تاریخ است، زیرا به‌جای واقعیت‌های خاص حقایق کلی را به‌دست می‌دهد. این نکته را می‌توان به هنر و هنرمندان نیز تعمیم داد؛ هرچه هنرمند بزرگ‌تر باشد بیشتر احتمال دارد چیزی را که در آینده رخ خواهد داد احساس کند. دنیس داتن هم می‌گوید: «هم‌چنان که اشکال و اسلوب‌های هنری تغییر می‌کنند و تحول می‌یابند، هم‌چنان که شیوه‌های هنری شکوفا می‌شوند یا زوال می‌یابند، نظریهٔ هنر به‌دنبال آن‌ها پیش می‌رود و کانون توجه و ارزش‌هایش را تغییر می‌دهد.»

اشنایدر آدامز هم در این کتاب در لزوم خواندن تاریخ و تاریخ هنر اضافه کرده: بهتر است بینندگان در رویارویی با "تجدد" به جای آنکه منقلب شوند، لرزه براندامشان بیفتد و مرگ هنر را اعلام کنند، نفس عمیق بکشد، دریابند که هنرمندان حرفی برای گفتن دارند و بهتر است پیش از تقبیح کردن چیزی که ناآشنا و ظاهراً خشم برانگیز است، درس‌های تاریخ را مد نظر داشته باشند.

خط سیر تاریخی کتاب که با سرعت جلو می‌رود، لحن فارغ‌البال و سبک آن، همراه با کادرهایی که در گوشه و کنار صفحات باز شده‌اند و توضیحاتی را اضافه کرده‌اند، سرخوشی مطلوبی به خواننده می‌دهد و به او می‌نمایاند که با کتاب راهنمایی روبروست که می‌تواند در چند سطر اطلاعات تاریخی هنر باستان را بازخوانی کند. نویسنده سخت تأکید دارد که این کتاب برای خوانندگانی تألیف شده که در وادی هنر نوپا هستند، اگر چه که هم برای نوپایان هنر مناسب است و هم برای استادان هنر. شایان ذکر است که در انتهای کتاب فهرست مفیدی از واژه‌های تخصصی هنر و تعریف‌های کوتاهشان آمده است که برای درک اصطلاحات هنری و خواندن آثار هنری لازم‌اند.

ترجمهٔ کتاب را نیز نسرین طباطبایی به انجام رسانده است. همان‌طور که نویسنده، ساختار کتاب را ساده و قابل فهم برای مبتدیان طراحی کرده، ترجمه فارسی کتاب هم برای فارسی‌زبانان ساده و روان و درخور است. از آنجایی که «آشنایی با هنر» بهره‌مند از تصاویر (45 تصویر) و صفحه‌آرایی خاص و هنرمندانه‌ای است و همچنین از جمله پروژه‌های ویژهٔ انتشارات علمی و فرهنگی به حساب می‌آید، امید مُحکمی نیز مدیریت هنری کتاب را بر عهده گرفته است.

کتاب آشنایی با هنر نوشتهٔ لوری اشنایدر اَدَمز و با ترجمهٔ نسیری طباطبایی در ذیل پروژه‌های ویژهٔ انتشارات علمی و فرهنگی در شمارگان 550 نسخه و در زمستان 1399 با 260 صفحهٔ تمام‌گلاسه و جلد سخت رقعی با قیمت 190 هزارتومان در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.