به گزارش ارتباطات و امور بینالملل انتشارات علمی و فرهنگی و به نقل از روزنامه همشهری، رمان شگفت جنایت و مکافات، نخستینبار در سال 1866 منتشر شد. نویسنده 7سال پیش از نگارش آن، در سال 1859، در نامهای به برادرش، گفته بود طرح این داستان را در زندان ریخته؛ در دورانی که «با درد و دریغ و سرخوردگی» روزگار میگذرانده است. او این اثر را « اقرارنامهای در شکل رمان» خوانده و گفته بود قصد دارد آن را با خون دلش بنویسد.
جنایت و مکافات روایت زندگی دانشجویی فقیر به نام «راسکولنیکف» است که طبق انگیزههایی که خودش هم نمیداند چیست مرتکب قتل میشود. وی زن رباخواری را همراه با خواهرش که اتفاقی در زمان وقوع قتل در صحنه حاضر میشوند، به قتل میرساند و سپس خود را از خرج کردن پول و جواهراتی که برداشته ناتوان میبیند و پول و جواهرات را پنهان میکند.
فئودور داستایفسکی به عنوان روزنامهنگار، سردبیر و رماننویس آثار بسیاری از خود به جا گذاشته است. تمرکز اصلی او در نوشتههایش روی روشن ساختن اندیشههای قهرمانان کتابش بوده است. او شخصیتهای داستانیاش را در موقعیتهای مختلف قرار میداد تا علل فلسفی، فرهنگی و اجتماعی اعمال آنها را بسنجد. برای داستایفسکی مسائل اخلاقی اهمیت ویژهای داشت. او یکی از سوالهای بنیادین اخلاقی را در همین کتاب جنایت و مکافات مطرح میکند: «جنایت با ذات انسان سازگار است یا نه؟»
رمان جنایت و مکافات اثری است که تاکنون بیش از دهها هزار نقد و شرح و تفسیر در سراسر دنیا روی آن نوشته شده است و در ایران هم مترجمان مختلفی این اثر را به فارسی برگرداندهاند.
این رمان دو جلدی فئودور داستایفسکی به انضمام 20 تفسیر درباره این اثر توسط حمیدرضا آتش برآب از روسی به فارسی برگردانده شده و چاپ هشتم آن از سوی انتشارات علمی و فرهنگی در 1662 صفحه، به بهای 928هزار تومان منتشر شده است و در فروشگاههای انتشارات علمی و فرهنگی در دسترس عموم علاقهمندان است.